Veel bedrijven uit de voedingssector worden door hun klanten belaagd met eisen in verband met ISO 9001, dan weer HACCP, BRC, IFS, EFSIS, GMP, …. Het is zelfs zo dat de ene klant zus vraagt en de andere zo. Hoe daar wijs uit geraken? Welke norm volgen? Wat geeft de toekomst?
Voedselveiligheid en productaansprakelijkheid
In de Europese Unie is elk bedrijf dat levensmiddelen vervaardigt, wettelijk verplicht een HACCP-plan op te stellen en te implementeren.
Daarnaast is in 1990 in verschillende landen de wet over productaansprakelijkheid gepubliceerd, die bij een opgelopen schade of verwonding te wijten aan een product, de bewijslast van onschuld bij de producent legt. Hoewel deze wetgeving verder gaat dan alleen maar voedingsproducten, heeft ze toch een grote invloed uitgeoefend op de manier waarop de grootdistributie haar beleid inzake voedselveiligheid uitstippelt.
Als gevolg van deze reglementeringen zijn initiatieven genomen om algemene regels vast te stellen voor een HACCP plan. Zowel de Food and Agriculture Organisation (Codex Alimentarius) als sommige grote Engelse supermarkten hadden reeds vóór 1993 richtlijnen voor het opstellen van een HACCP-plan.
Onder impuls van de grootdistributie zijn de tegenwoordig meest toegepaste voedingsnormen ontstaan zoals BRC (British Retail Consortium – Global Food Standard), IFS (International Food Standard), GFSI (Global Food Safety Initiative). Op die manier gaan de eisen van de grootste klanten nu heel wat verder dan wat de wetgeving eist.
ISO 22000
In dit verhaal heeft ISO (International Standards Organization) tot nu toe geen grote rol gespeeld, behalve de (niet-verplichtende) richtlijn ISO 15161 die het gebruik van ISO 9001 voor voedingsbedrijven verklaart. Nu bestaat er echter een ISO-norm voor voedselveiligheid, die de principes van ISO 9001 op HACCP toepast. Verwacht wordt dat deze ISO 22000 een belangrijke plaats zal innemen in het landschap van normen over voedselveiligheid.
Inhoudelijk is ISO 22000 een combinatie geworden van 3 onderdelen:
- managementsysteemeisen
- HACCP
- algemene hygiëne-eisen of Prerequisite Programs.
Qua structuur tracht de norm de hoofdstukken van ISO 9001 te volgen, wat soms artificieel lijkt. Die structuur maakt het echter wel gemakkelijker voor organisaties die reeds in het bezit zijn van een ISO 9001-certificaat om deze norm in het eigen kwaliteitssysteem te kaderen.
Het nieuwe in deze norm is de verwijzing naar de Prerequisite Programs of PRP's. Deze worden ingedeeld in:
- PRP's in verband met infrastructuur en onderhoud
- Operationele PRP's (persoonlijke hygiëne, ongediertebestrijding, maatregelen om kruiscontaminatie te voorkomen….)
Tegenwind
De retailers (gehecht aan BRC en IFS) vinden de norm niet streng genoeg en een onvoldoende borging voor productaansprakelijkheid. Anderzijds vindt de landbouwsector de norm onwerkbaar in de primaire sector.
ISO 22000 heeft dan wel de ambitie om een volwaardig alternatief te vormen voor alle normen in de voedselketen. Helaas is er, zeker in de beginfase, weinig kans dat de andere normerende instanties zich zonder slag of stoot bij dit kamp zullen aansluiten. Dus is er voor de voedingssector weeral een norm aan de reeds lange lijst toegevoegd.
Alles is echter niet verloren: mijn glazen bol vertelt mij dat ISO 22000 geleidelijk de meeste bestaande systemen zal vervangen, na nog enkele achterhoedegevechten en aanpassingen van de norm. Intussen blijft het nog een vijftal jaren afzien met de overvloed aan normen in de voedingssector.
ISO 22000 (Food Safety Management Systems – Requirements for organizations throughout the food chain) wil de algemene norm voor de voedingsketen zijn, zoals blijkt uit deze figuur.
Meer info?
