Unilin werkt aan veiligheidscultuur

Het veiligheidsbeleid van Unilin berust niet alleen op het nemen van technische maatregelen. Met de steun van Amelior werkt het bedrijf ook aan de menselijke factor, door het creëren van veiligheidsbewustzijn doorheen heel de hiërarchische lijn.

Veiligheid in de bouwsector

De Unilin-vestiging Flooring-Decor in Wielsbeke produceert met 750 werknemers laminaatvloeren en meubelpanelen. Tot voor een viertal jaren was er van een gestructureerd veiligheidsbeleid in feite geen sprake. "Arbeidsongevallen werden toen nog als inherent aan het werk beschouwd, als iets onvermijdelijks," stelt preventieadviseur Piet Franssen. "We zijn hier dan ook begonnen met het invoeren van de 'basics' van een veiligheidsbeleid: de registratie van ongevallen, het onderzoek naar de oorzaken ervan en het uitdokteren en opzetten van acties om ze in de toekomst te voorkomen." Daarvoor moesten opleidingen gegeven worden, ondermeer om een ingesteldheid te bereiken waarin ongevallen niet langer als 'normaal' werden beschouwd. "En dat is meteen de rode draad doorheen heel ons veiligheidsverhaal. De hiërarchische lijn, de verantwoordelijken, moeten er zich van bewust zijn dat de ongevallen zich in hún afdeling voordoen en dat ze hun steentje kunnen bijdragen tot het voorkomen ervan. Hen in een tijd van hoogconjunctuur overtuigen dat ze niet alleen op het vlak van productie, maar ook op het vlak van veiligheid verantwoordelijkheid dragen, is wellicht het moeilijkste aspect van de invoering van een efficiënt veiligheidsbeleid."
 

Seveso als ruggesteun

Een tweede stap van dat beleid was het aanpakken van incidenten: iemand die net op tijd een kapotte trede opmerkt, een heftruck die zonder veel erg tegen een paal rijdt enz. Aan de afdelingsverantwoordelijken werd gevraagd om ook daarop de systematiek van registratie, onderzoek en actie toe te passen.
Een ondersteuning voor het invoeren van een veiligheidsbeleid en een veiligheidscultuur is wel het feit dat de vestiging een Seveso-bedrijf is geworden. Om harsen te kunnen aanmaken moeten immers een hoeveelheid gevaarlijke chemische stoffen worden opgeslagen. Piet Franssen: "En als Seveso-bedrijf moet je op elk moment aan de overheid kunnen aantonen dat je actief aan veiligheid werkt, dat je het nodige doet om ongevallen te voorkomen. Die stok achter de deur helpt natuurlijk om mensen die productie als allerhoogste prioriteit hebben, ervan te overtuigen om ook tijd voor veiligheid vrij te maken."
Een derde pijler van het veiligheidsbeleid is het zogenaamde MOT-systeem (Melden van Onveilige Toestanden). Niet alleen de hiërarchische lijn, maar ook mensen op de werkvloer kunnen gevaarlijke toestanden melden. Ook daar weer geldt het stramien registreren, onderzoeken en actie ondernemen. Elke afdeling maakt een lijst op met daarop wie op welke datum wat gemeld heeft en welke actie zal worden ondernomen. "Aan de hand van die lijsten kunnen we dan nagaan of men de gevaarlijke toestand niet heeft laten aanslepen, " licht Piet Franssen toe. "De ene afdeling is daar beter in dan de andere. En dat ligt aan de houding van de top van die afdeling. Als die top ingaat op meldingen en er aan werkt, krijg je ook een groter aantal meldingen en voorstellen. In het andere geval zie je dat aantal natuurlijk dalen. Het is dan ook nodig daarvoor opleidingen te geven aan meestergasten en aan de mensen daarboven. Wat we samen met Amelior ook doen."

Schouderklopje

Orde en netheid is het vierde luik. Aan de hiërarchische lijn is gevraagd in hun afdeling maandelijks een rondgang te doen. Ter ondersteuning van die rondgang werd een checklist opgemaakt met bijvoorbeeld items rond het op hun plaats staan van vuilnisbakken, brandblussers, gereedschap enz. Het eindresultaat is een score, waarover uiteraard feedback wordt gegeven.
Een andere rondgang, en tegelijk een vijfde pijler van het veiligheidsbeleid, is de door Amelior ontwikkelde ROB, de Regelmatige OBservatierondgang. Piet Franssen: "Het is onder meer de bedoeling om tijdens die rondgangen de mensen aan te moedigen door hen te feliciteren voor veilig gedrag." Tijdens de ROB's gaan de 80 meestergasten maandelijks rond in hun afdeling en kijken niet naar de toestanden, maar naar de handelingen van de mensen. "Een trap kan perfect veilig zijn, maar als iemand van de vierde trede naar beneden springt is dat duidelijk onveilig gedrag. Dat lopen en springen is trouwens iets waar we wel mee kampen. We hebben hier veel jonge mensen, er moet snel gewerkt worden en men moet vaak van de ene naar de andere verdieping." Voor de rondgang van 15 à 20 minuten krijgen de meestergasten een tweeledig document mee om veilige en onveilige handelingen te registreren. Het is de bedoeling dat ze daarop vier positieve en vier negatieve punten noteren. "En als iemand zijn vorkheftruck goed heeft geparkeerd, de vork is naar beneden en de handrem staat op, dan mag de meestergast daar best eens een schouderklopje voor geven. En tegelijk kan hij de chauffeur eens vragen of hij zijn dagelijkse checklist van de staat van de vorkheftruck wel heeft ingevuld."
Hoewel de meestergasten een opleiding kregen voor die rondgangen, hebben ze het er soms moeilijk mee. "Dat vangen we dan op door Thierry (Uyttenhove, de Amelior-consultant die Unilin begeleidt), eens mee te laten lopen en zijn aanpak in de praktijk te tonen."
De zesde pijler zijn de maandelijkse toolbox-meetings. Daarop bespreekt de meestergast met zijn medewerkers telkens één veiligheidsitem. De preventiedienst ondersteunt die meestergasten daarin met affichecampagnes, die nauw aansluiten op de actualiteit. Piet Franssen: "We hebben hier iemand gehad die met zijn knie tussen twee papierrollen was geraakt. Rond die thematiek is een affiche gemaakt en in de betrokken afdeling is er een toolbox-meeting aan gewijd."
Leiding geven en communicatie zijn duidelijk twee vaardigheden die onontbeerlijk zijn om het veiligheidsbeleid en -bewustzijn in heel het bedrijf te laten doorsijpelen. Bijvoorbeeld voor de toolbox-meetings en de ROB's. Daarom is Amelior begin dit jaar daarrond met een opleiding gestart.

Veiligheidsbarometer

Een zevende en laatste pijler vormen de maandelijkse veiligheidsvergaderingen per afdeling. Het zijn vergaderingen van 15 à 30 minuten op het niveau productieleider/meestergast, waarop ook de preventiedienst aanwezig is. Piet Franssen: "Ook daar hebben we de hiërarchische lijn moeten overtuigen dat hun aanwezigheid belangrijk is. Maar nu loopt dat vlot, de veiligheidsvergaderingen zijn echt ingeburgerd. "Onderwerpen zijn bijvoorbeeld de thema's voor toolbox-meetings, de organisatie van toegangscontroles, acties die moeten ondernomen worden om duidelijk te maken wat het inhoudt om Seveso-bedrijf te zijn enz.
Van al de hogerbeschreven veiligheidsactiviteiten wordt een score bijgehouden. Samen met de ongevallenfrequentie en de ernst ervan vormen die een 'veiligheidsbarometer'. "In de meeste bedrijven staat men het meest stil bij de twee laatste, de resultaatgebieden. Wij hechten meer belang aan de zeven actiegebieden," aldus Piet Franssen. Naast de cijfergegevens bevat de barometer een overzichtelijke tabel waarop men per afdeling de prestaties in een oogwenk kan aflezen. Unilin gebruikt daarvoor de bekende symbolen van lachende, neutraal kijkende en nors kijkende gezichtjes. Die veiligheidsbarometer wordt eens per maand op het hoogste niveau besproken tijdens een vergadering met directeur, productieleiders en preventiedienst.

Resultaten

In vier jaar tijd is de arbeidsongevallenfrequentie gezakt van 80 naar 20. In 2002 telde men nog 1.000 dagen werkverlet. Wat betekent dat er gemiddeld vier man per dag thuis zaten ten gevolge van een arbeidsongeval. Dat 'productieverlies' is nu teruggebracht tot 200 dagen of één man. Door de daling van de schadelast kan het bedrijf volgend jaar ook met de verzekering gaan onderhandelen over lagere premies. Een resultaat om tevreden over te zijn, maar het werk is zeker nog niet af. Te meer omdat de groei van het bedrijf de instroom van nieuwe mensen nodig maakt, die niet vertrouwd zijn met de systematiek. Piet Franssen: "Als de veiligheidsactiviteiten verslappen zie je de ongevallenfrequentie weer stijgen. Dat gebeurt echter pas na verloop van tijd. Vandaar dat men ons soms zegt kijk eens , die activiteiten liggen stil en toch hebben we niet meer ongevallen. En dat is vervelend. Ook het omgekeerde is waar. Pas na verloop van tijd pluk je de vruchten van de geleverde inspanningen."

Meer info?

Onze collega helpt je graag verder!

Thierry Uyttenhove
Thierry Uyttenhove
Senior consultant / trainer