Praktische statistiek in het dagelijks bedrijfsleven: het nut van een meetsysteemanalyse (MSA)

Meten is een cruciale stap voor het opvolgen en verbeteren van een proces of een product. Echter, hoe weten we of een meetsysteem betrouwbaar is? Elk meetsysteem vertoont immers onvermijdelijk een deel ‘toevallige variatie’ die zich vertaalt in ruis op elke meting. Zolang die meetvariatie beperkt is, zorgt ze niet voor problemen, maar in veel gevallen is deze meetvariatie helemaal niet zo onschuldig.
Praktische statistiek
07/04/'23
 

De gebruiker of het management heeft veelal geen enkel idee van de omvang van deze ongewenste bron van variatie. In die situatie is een meetsysteemanalyse (MSA) de geschikte aanpak.

Een praktische illustratie

In een chemisch bedrijf wordt de conformiteit van het eindproduct gecontroleerd door de zuiverheid van de hoofdcomponent te meten. Hiervoor bestaat er een vrij strenge klantspecificatie, nl. een zuiverheid die tussen de 73,5% en 74,0% moet liggen.

Echter, regelmatig stelt het kwaliteitslabo vast dat de meetwaarde buiten de toegelaten tolerantie valt, waardoor het eindproduct afgekeurd wordt. Vervolgens wordt het productieproces bijgestuurd en vaak kan het product nog herwerkt worden, maar niettemin moeten er vrij regelmatig klantenleveringen uitgesteld worden en nieuwe producties ingepland worden. Ook komen er vanuit de klant regelmatig klachten dat het geleverde product niet in overeenstemming is met de vastgelegde afspraken.

Lean Six Sigma als verbetermethodiek

Samen met een Amelior consultant wordt er een Lean Six Sigma project opgestart om de zuiverheid van het eindproduct beter onder controle te krijgen.

Al in een vroege fase van het project wordt er een meetsysteemanalyse uitgevoerd om te evalueren of het meetsysteem wel in staat is om producten goed te keuren of af te keuren t.o.v. de opgelegde specificatie. Immers, elk meetsysteem heeft onvermijdelijk een zekere ruis (toevallige variatie), waardoor eenzelfde staal, dat meerdere keren gemeten wordt, toch verschillende resultaten oplevert. Denk aan de digitale keukenweegschaal thuis wanneer je bv. pannenkoeken wil bakken voor het gezin: je weegt 400g bloem af op een schotel, haalt de schotel van de weegschaal, zet de schotel er terug op en de weegschaal duidt 1 gram meer of minder aan.

Het meetsysteem als grote boosdoener

Tijdens de meetsysteemanalyse wordt de variatie van het meetsysteem bepaald en vergeleken met de klanttolerantie (het verschil tussen maximum en minimum specificatie). Deze verhouding wordt uitgedrukt als een percentage en het resultaat is in dit geval vrij onthutsend: 150%. Dit impliceert dat de meetvariatie 1,5 keer groter is dan de klanttolerantie (zie onderstaande figuur)!

Figuur tolerantie

Praktisch betekent dit dus dat een staal dat in realiteit perfect is (precies in het midden van de specificaties), regelmatig als ‘goed’ zal beoordeeld worden, maar ook eens als ‘te laag en onder minimum specificatie’, en bovendien ook eens als ‘te hoog en boven maximum specificatie’ zal beoordeeld worden. M.a.w. een totaal onbruikbaar meetsysteem!

Veel meten ≠ veel weten

Aangezien deze parameter voor de klant zeer belangrijk is, worden er elke ploeg 2 stalen gemeten. De productie verloopt volcontinu, zodat er op jaarbasis meer dan 2000 stalen worden geanalyseerd. Als je dan weet dat de kost per analyse ongeveer 150 euro bedraagt, dan spreken we hier over een jaarlijkse kost van 300.000 euro. Een reusachtige kost om een willekeurig getal te genereren! Om dan nog maar te zwijgen van de daaruit voortvloeiende afkeurkosten en chaos t.g.v. van herplanningen, dringende zendingen, klachtenbehandeling…

Uiteindelijk wordt beslist om de gebruikte analysemethode te vervangen door een meer robuuste analytische methode die een meetvariatie vertoont die ruim een factor 10 kleiner is, m.a.w. perfect geschikt voor deze klantenvereiste. Door de zuiverheid van de hoofdcomponent met deze (capabele) meetmethode te bepalen, blijkt dat het productieproces in werkelijkheid zeer weinig variatie vertoont en een zeer stabiel en conform product produceert, waardoor het proces nauwelijks nog bijgestuurd dient te worden en afkeur op deze parameter tot het verleden behoort. Hiermee werd dan ook het Lean Six Sigma project succesvol beëindigd.

 

Het uitvoeren van een meetsysteemanalyse en nog talloze andere essentiële kwaliteitstechnieken wordt uitgebreid behandeld in de Amelior opleidingen ‘Meetsysteemanalyse (MSA)’, ‘Praktische statistiek met Minitab’, Praktische statistiek met JMP’, ‘Lean Six Sigma Green Belt’ en ‘‘Lean Six Sigma Black Belt’.

Amelior biedt eveneens coaching en begeleiding aan bij het voorbereiden, uitvoeren, analyseren en interpreteren van de resultaten van een meetsysteemanalyse.

Lees ook de andere blogs in deze reeks:

Meer info?

Onze collega helpt je graag verder!

Jan Libbrecht
Jan Libbrecht
Senior consultant / trainer